Σε ποια ελληνικά τρόφιμα βρέθηκαν τα περισσότερα φυτοφάρμακα – Τι αποκάλυψε νέος έλεγχος του ΥΠΑΑΤ

Μη εγκεκριμένες ουσίες σε φρούτα, λαχανικά και όσπρια που πωλούνται αλλά και παράγονται στην Ελλάδα, αποκάλυψαν οι έλεγχοι που έγιναν τον Ιούλιο από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δημοσίευσε τα αποτελέσματα των ελέγχων του Ιουλίου για την ανίχνευση υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων μέσα ή πάνω σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Έγιναν συνολικά εργαστηριακές αναλύσεις σε 271 δείγματα: 118 από σουπερμάρκετ, 34 από λαϊκές αγορές, 24 από μανάβικα, 16 δείγματα από λαχαναγορές, 14 από καταστήματα χονδρικής, 5 από αποθήκες παραγωγού και 11 από σημεία διαλογής/μεταποίησης. Έγιναν επίσης 49 δειγματοληψίες από Συνοριακούς Σταθμούς Ελέγχου.

Δυστυχώς η λίστα με τα τρόφιμα εγχώριας παραγωγής στα οποία ανιχνεύθηκαν μη εγκεκριμένες δραστικές ουσίες τον Ιούλιο του 2025 είναι πλούσια. Συγκεκριμένα, σε νεκταρίνια και κεράσια που ελέγχθηκαν σε μονάδες διαλογής/μεταποίησης ανιχνεύθηκε η δραστική ουσία spinetoram, της οποίας η χρήση με τα υπάρχοντα αποθέματα από επαγγελματίες χρήστες επιτρέπεται μόνο έως τις 29 Ιουνίου 2026. Σε δείγμα μαρουλιού από σούπερ μάρκετ βρέθηκε metribuzin, με άδεια χρήσης αποθεμάτων έως τις 23 Νοεμβρίου 2025.

Στις πιπεριές εντοπίστηκε spirotetramat τόσο σε σούπερ μάρκετ όσο και σε μανάβικα και λαϊκές αγορές, με χρήση αποθεμάτων να επιτρέπεται μέχρι τις 29 Απριλίου 2026. Η ίδια ουσία ανιχνεύθηκε και σε τοματίνια, ροδάκινα και πράσινα φασολάκια. Σε δείγμα πιπεριάς Φλωρίνης από σούπερ μάρκετ ανιχνεύθηκε η ουσία pymetrozin, η οποία έχει απαγορευθεί σε επίπεδο ΕΕ από τις 30 Ιανουαρίου 2020.

Επιπλέον, σε ροδάκινα από σουπερμάρκετ βρέθηκε συνδυασμός spirotetramat και phosmet, με τη δεύτερη να έχει αποσυρθεί πλήρως από την αγορά από τον Νοέμβριο του 2022. Στις πατάτες από σουπερμάρκετ βρέθηκε imidacloprid, ουσία που δεν επιτρέπεται στην ΕΕ από τον Δεκέμβριο του 2020. Τέλος, σε κεράσια που συλλέχθηκαν από μανάβικο εντοπίστηκε omethoate, μεταβολίτης του dimethoate, η χρήση του οποίου έχει απαγορευθεί για τα κεράσια ήδη από το 2019 και για τις υπόλοιπες καλλιέργειες από το 2020.

Οι επίσημοι έλεγχοι αποκάλυψαν σειρά υπερβάσεων υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων, με ορισμένα δείγματα να θεωρούνται μάλιστα δυνητικά επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία. Συνολικά εξετάστηκαν δείγματα από αραχίδες (αράπικο φιστίκι), ντομάτες, σταφύλια, πιπεριές, ρύζι, φασόλια, αμπελόφυλλα, πατάτες και κεράσια, σε διάφορα σημεία όπως συνοριακοί σταθμοί ελέγχου, σούπερ μάρκετ, λαχαναγορές και μανάβικα.

Στις αραχίδες εντοπίστηκε μία υπέρβαση σε δείγμα που ελέγχθηκε σε συνοριακό σταθμό. Στις τομάτες, από τα 28 δείγματα της λαχαναγοράς, ένα εμφάνισε υπερβάσεις. Στα επιτραπέζια σταφύλια, ο έλεγχος αποκάλυψε σε δείγμα από την Αλβανία υπέρβαση δύο δραστικών ουσιών, methomyl και triadimenol, οι οποίες το κατέστησαν πιθανώς επικίνδυνο. Στις πιπεριές, δύο δείγματα – ένα μάλιστα από την Κίνα σε κατεψυγμένη μορφή – βρέθηκαν με υπερβάσεις. Το κινεζικό δείγμα περιείχε chlorpyrifos, ουσία για την οποία δεν έχουν οριστεί τοξικολογικοί δείκτες σε επίπεδο ΕΕ, γεγονός που αυξάνει την ανησυχία.

Στο ρύζι αποφλοιωμένο, ένα από τα οκτώ δείγματα παρουσίασε υπέρβαση, ενώ στα όσπρια φασόλια εντοπίστηκε δείγμα από το Μπενίν με εξαιρετικά υψηλά επίπεδα πολλών φυτοφαρμάκων ταυτόχρονα: chlorpyrifos, dichlorvos, emamectin, trichlorfon και cypermethrin, χαρακτηριστικό που το κατατάσσει στην κατηγορία των δυνητικά επικίνδυνων. Στα αμπελόφυλλα ένα από τα δύο δείγματα βρέθηκε μη συμμορφούμενο, ενώ στις πατάτες βρέθηκε μία υπέρβαση σε σούπερ μάρκετ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το δείγμα κερασιών ελληνικής προέλευσης που ελέγχθηκε σε μανάβικο και περιείχε omethoate, μεταβολίτη του απαγορευμένου dimethoate, ουσία για την οποία επίσης δεν έχουν καθοριστεί τοξικολογικοί δείκτες στην ΕΕ, κατατάσσοντάς το στις περιπτώσεις πιθανής επικινδυνότητας.

Οι αρχές διευκρινίζουν ότι τα τρόφιμα στα οποία ανιχνεύονται ουσίες χωρίς καθορισμένους τοξικολογικούς δείκτες σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης χαρακτηρίζονται δυνητικά επικίνδυνα για τους καταναλωτές, μέχρις ότου υπάρξουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν το αντίθετο.

Τέλος η η Ελλάδα προχώρησε σε τέσσερις κοινοποιήσεις στο ευρωπαϊκό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές (iRASFF), για παρουσία υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Οι κοινοποιήσεις αυτές σχετίζονται με εισαγόμενα προϊόντα και καταδεικνύουν την αυξημένη εγρήγορση των ελεγκτικών μηχανισμών για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Συγκεκριμένα, εντοπίστηκαν υπολείμματα σε σπόρους κύμινου από την Ινδία,σε σκόνη κουρκουμά επίσης από την Ινδία, καθώς και σε σκόνη τσίλι από το Μπαγκλαντές. Επιπλέον, υπήρξε κοινοποίηση για πιπεριές με προέλευση την Ιορδανία. Οι αναφορές αυτές καταχωρήθηκαν επίσημα στο iRASFF, το οποίο αποτελεί το βασικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ταχεία ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ κρατών-μελών, όταν εντοπίζονται σοβαροί κίνδυνοι σε τρόφιμα και ζωοτροφές.